Hilarisch over 100 jaar

De dood bestaat niet.

Wat is chaos? Hoofdpijn.

Hoe kom je daar zo bij, Jesper? Chaos? De dood? Bestaat niet? Wat verwarrend. Als volgt.

De laatste tijd vraag ik mij soms af wat chaos is.

Dat komt zo. Een tijdje geleden kregen wij een workshop Improviseren met mijn orkestje. Dat ging aan de hand van bordjes: een (vreemde) vrouw hield bordjes omhoog, een bordje 'jazz', of een bordje 'rock', of een bordje 'hoog en snel', en op haar teken (een soort vuistgebaar dat je absoluut niet zag aankomen) was het dan de bedoeling dat iedereen speelde wat er op het bordje stond - dat wil zeggen, het gevoel dat hij of zij kreeg bij het bordje vertaalde naar zijn of haar instrument.
Het favoriete bordje van de vrouw die die workshop gaf (brr) was het bordje CHAOS.

Jazz spelen op een klarinet is te doen. Hoog en snel kan ook. Rock spelen op een klarinet is niet te doen, maar je kan nog iets proberen. (Toen ik dat probeerde vond zij het duidelijk maar niks, maar dat is dan pech voor die domme doos. Ik speel klarinet, welk instrument rockt er nou MINDER dan een klarinet? Zelfs castagnettes.. naja.)

Maar het bordje 'chaos' was een probleem. Is dat trouwens nog steeds. Nu nog meer dan toen.

Iedereen in het hele orkest die het bordje 'chaos' zag begon zoveel mogelijk lawaai te maken. Te zagen op hun violen; onsamenhangend te drummen, keihard te blazen, zo hard en lelijk mogelijk. Het past bij ons idee van chaos: een wilde, vurige harde, keiharde, ongeordende stroom lawaai. Ik deed dat ook, hoor, de eerste keer. Het is wel eens leuk om gewoon keihard zoveel mogelijk teringherrie te maken, namelijk.
Toen dat bordje echter een paar keer langs gekomen was begon ik er over na te denken wat chaos spelen op een instrument eigenlijk precies zou moeten zijn. Andere mensen dachten er totaal niet over na en deden precies hetzelfde als de vorige vijf keer. Toen werd ik achterdochtig, want het kan toch niet kloppen dat als je 5 keer achter elkaar chaos speelt, het vijf keer hetzelfde klinkt? (Dat was retorisch. Hoi hoi.)
Daarbovenop gaf die vrouw me ook nog eens helemaal niks te spelen, niks te doen. En je weet wel hoe dat werkt: als je ergens mee bezig bent maar je krijgt niks te doen, dan ga je alles overdenken, eerst alle belangrijke dingen, en dan nog een keer, dan kijk je een beetje om je heen (oei, wat heeft die een foute broek en oei, wat heeft die eigenlijk.. oei!) en als je alles gehad hebt ga je opeens nadenken over waar je eigenlijk mee bezig bent. Je wordt zelfbewust. Vreselijk zelfbewust.

Hoe dan ook, de vraag waar ik mee zat was dus: als je het bordje 'chaos' krijgt, hoe speel je dat dan op een klarinet?
Chaos is de complete afwezigheid van structuur. Na één minuut nadenken was ik er achter dat muziek maken zonder structuur absoluut onmogelijk is. Als ik zoveel mogelijk teringherrie maak, speel ik nog steeds iets dat je op papier zou kunnen schrijven, dus zit er al structuur in: het bestaat uit noten, die noten kan je in een bepaald ritme opschrijven, het is allemaal geluid, je maakt het door te blazen en knoppen in te drukken met je vingers - kortom, op het moment dat je teringherrie speelt, ben je veel te veel met de structuur van teringherrie bezig en is het dus geen chaos meer.
Sterker nog, het bordje 'chaos' is een contradictio in terminis op zichzelf, een paradox bedoel ik. Volgens de regels van de logica kan dat bordje niet bestaan. Een bordje om mensen aan te geven dat ze chaos moeten spelen betekent dat je al structuur aanbrengt in wat ze gaan spelen vóórdat het spelen begonnen is (speel chaos en niet iets anders, en begin nu!). Dat sluit chaos absoluut uit, het is onmogelijk, ondoenlijk, het kán gewoon niet, chaos heeft geen begin met een bordje, geen geluid, geen..
Dus ik besloot om helemaal niet meer mee te doen aan het bordje 'chaos'. De vreemde vrouwe die het bordje 'chaos' omhoog hield heeft er duidelijk niet langer dan één minuut over nagedacht. Bij onmogelijke ondoordachte opdrachten hoef je het denk ik niet eens te proberen ze ook nog uit te voeren. Gewoon negeren. Net als de hoofdpijn die het oplevert.

--

Na deze ervaring, die mij een beetje verslagen achterliet (verslagen door chaos, dus), probeerde ik te bedenken wat chaos dan is BUITEN de muziek. Dat het niet bestaat binnen de muziek is misschien wel logisch, omdat muziek iets specifieks is, met grenzen, compleet afgebakend en overzichtelijk. Maar het begrip 'chaos' moet toch wel enige betekenis hebben in het algemeen?
Chaos is.. (ahum) iets (of niets) compleet zonder structuur, onsamenhangend, onvoorspelbaar, onkenbaar, woest, wild, maar toch met een zekere charme, waar vanalles uit voortkomt maar vanalles in verdwijnt, altijd veranderend maar toch altijd hetzelfde, immens groot en microscopisch klein, het is alle tegenstellingen en tegelijkertijd alles wat niet met elkaar in strijd is, het botst nergens maar overal... eigenljk is het ook niet in woorden te vatten. Wat een verrassing. Het is iets, en het is niets. Iets dat niet eens altijd iets is, is dat überhaupt te bevatten?

Misschien is het wel het leven in totaal, dacht ik toen, maar volgens mij klopt dat niet. Misschien is het wel de dood, dacht ik toen. De dood is iets en niets tegelijk, toch?

En toen kwam ik erachter dat dat niet zo is. De dood bestaat niet. Je kunt niet dood zijn. Je kan namelijk niet niet bestaan en tegelijkertijd wel bestaan (als dood persoon dus). Aan de zin 'hij is dood' is iets mis, namelijk het woord 'hij'. 'Hij' bestaat niet op het moment dat de zin uitgesproken wordt.
En dat is fijn, want dat betekent dat je er ook niet bang voor hoeft te zijn. De dood, bedoel ik.
Het heeft dus 19 jaar en een improvisatiecursus met een bordje 'chaos' geduurd voordat ik er achter kwam dat de dood ook maar een concept is, een abstractie, zoals alles.

(Iedereen die nu zin heeft om meteen op orkest te gaan of meteen improvisatiecursussen te gaan geven, eet genoeg vis en meld u bij het dichtstbijzijnde pompstation voor minder informatie.)

Wist je dat 'secretaresse' het langste woord is dat je met alleen je linkerhand kan typen? Dat is niet waar, want je kan ook 'secretaressetas' typen, of 'secretaressegeweer', en ik kan ook teletubbie typen met mijn linkerhand, maar dat is flauw, dat is valsspelen, ik bedoel, het langste woord dat in de Van Dale staat, dat je kan typen terwijl je je linkerhand in een normale positie houdt. De Dikke. De Dikke Van Dale.

Oke. //